دسترسی سریع

یادداشت ها آرشیو

اﺳﺘﺎﻧﺪاردﺳﺎزي و ارﺗﻘﺎء ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻧظام آموزش

نویسنده: هاشم علائی، مدیر کل استاندارد استان اردبیل

نظام آموزش و پرورش یكی از بزرگترین سازمانهای خدماتی، در هر كشور است كه وظیفه مهمی چون تعلیم و تربیت قشر عظیمی از جامعه بر عهده آن نهاده شده است. آموزش و پرورش، جریان جامعه پذیری یا اجتماعی كردن اعضای جدید جامعه است، جریانی است كه طی آن مجموعه اعتقادات، ‌رسوم و اخلاق، هنجارها، ارزشها، رفتارها، دانشها، مهارتها و فنون جامعه به نسلهای جدید منتقل می شود.

آنگونه كه به نظر می رسد یكی از مفید ترین و موثرترین گامهای ایجاد اثر بخشی و افزایش بهره وری در نظام آموزش و پرورش استاندارد سازی آنها باشد؛ تا از طریق آن، خط سیر فعالیتها به خوبی شناسایی شده و برای دستیابی به اهداف متعالی این نظام، جریان یابد.

اگر چه در كشورهای مختلف، سیاستهای گوناگونی برای نظام آموزشی در نظر گرفته می‏شود ، اما در اغلب آنها تحصیل به عنوان یك وسیله ارزشمند برای انتقال فرهنگ و مسائل اجتماعی، مورد نظر قرار گرفته است. بدین معنی كه آموزش تنها به معنای انباشتن مغز دانش آموزان از یكسری از اطلاعات نیست بلكه هدف بزرگتر این است كه فراگیران مطابق فرهنگی كه مورد نظر یك نظام است تربیت شوند . علاوه بر این دانش آموزان به عنوان بخش مهمی از تسلسل فرهنگی محسوب می شوند كه انتقال فرهنگ، دانش و اخلاق جامعه به نسل بعدی را میسر می سازند . برای اینكه این فرایندها به طور مناسب انجام شود ، وجود چارچوبهایی مدون و مشخص به نام «استانداردها» ضروری به نظر میرسد . استاندارد و استانداردسازی فرایندی است كه تمامی ابعاد نظام آموزشی را از چگونگی استخدام نیروی انسانی تا برگزاری و اعلام نتایج آخرین آزمونهای دوره متوسطه و انتخاب مدیران مدارس و ... را در بر می گیرد.

بكارگیری استانداردها در آموزش و پرورش، نیازمند رعایت پیش نیازها است كه توجه به آنها می تواند موجب ترویج و تحقق استانداردها به گونه ای بهتر شود، از جمله این پیش نیازها می توان به موارد زیر اشاره كرد :

۱ - تعریف دقیق اهداف نظام آموزشی و نیازهای آن.

۲ - شناسایی دقیق خواسته های ارباب رجوعان (جامعه) و راههای دستیابی به آنها.

۳ - افزایش توان انطباق پذیری نظام آموزشی با توجه به تغییرات پیرامونی ، همچون تحولات جهانی.

استاندارد كردن نظام آموزشی اهدافی را دنبال می كند كه به طور عمده عبارتند از :

۱ - حفظ منافع جامعه (به عنوان دریافت كنندگان خدمات از این نظام) از راه تامین حداقل كیفیت مطلوب خدمات آموزشی به نحوی كه با نیازها منطبق بوده و تحت نظارت و كنترل قرار داشته باشند .

۲ - صرفه جویی در بهره گیری از منابع انسانی ، انرژی ، مواد مصرفی و....

۳ - ایجاد سادگی در روشها و شیوه های انجام فعالیتهای آموزشی و فعالیتهای دیگری چون اداری و .....

۴ - فراهم كردن وسیله ای برای بیان مقاصد و تبادل افكار میان طرفین ذینفع در هر فعالیتی كه تحت فرایند استاندارد سازی قرار می گیرد .

۵ - ایجاد حداكثر یكنواختی در به ثمر رساندن و بهینه سازی شرایط دستیابی به آموزش مناسب.

شاید اثر گذارترین روش برای ترویج استانداردها در جامعه، روش آموزش باشد. برای زمینه سازی فرهنگی درباره استفاده از استانداردها نیازمند افزایش آگاهیهای جامعه نسبت به فواید بهره گیری از آنها هستیم كه آموزش بویژه آموزش مستقیم می تواند در فاصله زمانی كم ( نسبت به روشهای دیگر ) زمینه فرهنگی مساعدی را فراهم نماید.

استانداردها در نظام آموزش و پرورش، موجب صرفه جویی در بهره گیری از نیروی انسانی ، انرژی ، مواد مصرفی و تجهیزات و امكانات می شوند. همچنین اینگونه استانداردها ، از طریق تدوین گامهای دستیابی به هدف، موجب ایجاد سادگی در روشها و شیوه های انجام فعالیتهای آموزشی و فعالیتهای دیگری چون اداری، ارتباطی و... می شوند .

همچنین استانداردهای آموزشی می توانند با ایجاد حداكثر یكنواختی در فرایندهای آموزشی، موجب به ثمر رسیدن این فرایندها و بهینه سازی شرایط دستیابی مناسب و یكسان به آنها شوند . تمام آنچه كه درباره فواید استانداردسازی در آموزش و پرورش گفته شد، به دنبال یك هدف ویژه است كه آن توسعه كمی و كیفی ابعاد گوناگون نظام آموزشی است. استانداردها می توانند با مساعد كردن زمینه های فرایندهای گوناگون نظام آموزش و پرورش، شكل گیری توسعه كمی و كیفی آنرا موجب شوند.

در پایان لازم است اشاره شود آنچه كه در حال حاضر مهمترین نیاز برای بكارگیری استانداردها در نظام آموزش و پرورش كشورمان محسوب می شوند، زمینه سازی فرهنگی است. در صورتی كه زمینه فرهنگی لازم برای تحقق استانداردها بوجود آید، جامعه نسبت به آنها علاقه نشان داده و در این صورت فشار اجتماعی برای بهره گیری از استانداردها در جامعه شكل می گیرد. علاوه بر این، سیستم اجتماعی جامعه مبدل به عامل كنترل و ناظر بر اجرای استانداردها در نظام آموزش و پرورش می شود كه ثبات فرایند استاندارد سازی را به همراه دارد.

 
امتیاز دهی
 
 

نسخه قابل چاپ